Dnia 23.06.2017 r. w wieku 96 lat odszedł z naszych szeregów żołnierz partyzant ZWZ - AK strz./ uł. / por. Napoleon Werakso ps. "Żak" - Kresowiak spod Nowogródka. Pokój wieczny Jego duszy.

Napoleon Werakso ur. 3.10.1921 r. m. Brinczewo k. / Derewna. Syn Kaspra i Józefy zd. Downar, kuzyn d-cy por. Kaspra Miłaszewskiego "Lewalda", Polskiego Oddziału Partyzanckiego.

Strzelec - ułan ps. "Żak" Napoleon Werakso złożył przysięgę wojskową w ZWZ w 1941 roku we wsi Derewno, pełniąc funkcję łącznika dowódcy placówki. Był jednym z pierwszych 44 ludzi za przysiężonych w Placówce ZWZ parafia Derewno w obecności ks. wikarego Mieczysławie Suwało mjr ps. "Oro".

Podczas służby w konspiracji zajmował się zbieraniem i konserwacją zdobytej broni i sprzętów wojskowych - rzędów końskich (osprzętu) - siodeł po sowieckich uciekinierach z kresów. Działa po czerwcu 1941 roku jako jeden z pierwszych partyzantów na tym terenie. Był przy organizacji oddziału od samego początku organizacji. Od czerwca 1943 już w AK walczy w Powstaniu Iwienickim zdobywając z partyzantami miejskie magazyny niemieckie. Prowadził walki z Niemcami w Derewnie, Równi Nalibockiej czy w Puszczy Nalibockiej.

W niemieckiej akcji "Herman", w walkach nad jeziorem Kromań i miejscowych bagnach i topielach zostaje w walkach obronnych ciężko ranny. Miał roztrzaskaną nogę niemieckim pociskiem rozrywającym dum - dum. Zostaje przez kolegów odstawiony do domu na wyleczenia. Po udanym przetransportowaniu rannego żołnierza na leczenie zostaje po kilku dniach aresztowany przez Niemców. Końcem lata 1943 r. zostaje wraz z innymi przewieziony pociągiem na przymusowe roboty do obozu pracy do Rzeszy. Tam traktowany jak niewolnik, politycznie skazany, pracuje w fabryce broni "Reihn Metal Borsing" do końca wojny.

Po wojnie powraca do Polski na ziemie odzyskane. Zamieszkuje w miejscowości Arnswalde - niemiecka nazwa zmieniona na polską nazwę Choszczno, przy ul. mjr H. Sucharskiego woj. Gorzów Wielkopolski, powiat w zachodniopomorskie. Żeni się z krajanką z kresów Heleną, poznaną podczas walk partyzanckich AK z okolic Puszczy Nalibockiej. Pracuje jako księgowy w miejscowym przedsiębiorstwie państwowym. Udziela się w pracach charytatywnych w kościele. Pisze książkę pt. Ewangeliczny Pielgrzym - Afryka. Często uczestniczy w rocznicowych spotkaniach w Wierszach na cm. AK - Puszcza Kampinoska.

Odznaczony:

3 x Krzyż Waleczny, Krzyż AK, Medal wojska i inne.

Chwała bohaterom. Cześć ich pamięci.

Maciej Downar Zapolski.
Prezes Zarządu

**********

1947

1975, Wiersze

2010

2012

**********