Dnia 28.09.2014 r. na Cmentarzu Wojennym Żołnierzy Armii Krajowej Grupy "Kampinos" w Budach Zosinych, odbyła się uroczystość z okazji 70 rocznicy Bitwy pod Jaktorowem. Oczywiście nie mogło tam zabraknąć członków Środowiska Koła Zgrupowania Stołpecko - Nalibockiego i rodzin AK ŚZŻAK. Tegoroczne obchody były szczególne, ponieważ, była to zarówno 75. rocznica wybuchu II wojny Światowej, jak i 70. rocznica Powstania Warszawskiego, którego jednym z ostatnich epizodów była właśnie bitwa pod Jaktorowem.

Z tej okazji, podczas uroczystości władze Zgrupowania zaprezentowały, świeżo wydaną okolicznościową książkę pt. "Ptaszek wylądował", której autorem jest prezes zgrupowania Maciej Downar Zapolski, zaś wydawcą Wiceprezes Piotr Kosowicz. Publikacja jest zapisem najważniejszych chwil z życia majora Adolfa Pilcha, ps. "Góra", "Dolina" i Cichociemnych - żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych, desantowanych do okupowanej Polski podczas II wojny światowej. Ponadto, zawiera ona unikatową, po raz pierwszy publikowaną, kompletną listę wszystkich poległych w trakcie owej bitwy żołnierzy.

W obchodach, oprócz przedstawicieli władz lokalnych, żołnierzy, harcerzy oraz okolicznych mieszkańców - uczestniczył Prezydent RP p.Bronisław Komorowski, co podkreśla podniosłość wydarzenia. Gospodarzami obchodów byli: Starosta Grodziski i Wójt Gminy Jaktorów inż. Maciej Śliwierski Ponadto obecni byli: posłanka na Sejm pani Jadwiga Zakrzewska, gen. bryg. dr Wiesław Grudziński d-ca Garnizonu Warszawa, generalicja, oficerowie WP i Policji, Kompania Reprezentacyjna WP z garnizonu W-wa. (Salwa Honorowa), przedstawicieli szkół, harcerze, Straż Pożarna, liczne Poczty Sztandarowe, Chóry szkolne - młodzieżowe, Orkiestra Strażacka i inni.

Nie mogło także z tej okazji zabraknąć weternanów, z których przybyli m.in. dr Jadzia Bałabuszko - Sławińska ps. "Jadzia", "Blizna" , St. uł./rtm AK. Zygfryd (Fredziu) Bernard ps. "Sęp", St. uł./kpt. Józef Kuźmiński "Tank", uł./rtm. mgr inż. Witold Sielicki ps. "Orlatko", który z ramienia kombatantów wygłosił okolicznościowe przemówienie oraz weterani z "GK" ŚZŻAK m.in. rtm. Marian Denkiewicz i Józef Jakubowski.

Światowy Związek Żołnierzy AK reprezentowali: Prezes ZG kpt. AK prof. dr hab. Leszek Żukowski, Okręg Żoliborz - kpt. dr J. Orsik, Zarząd środowiska koła Stołpecko - Nalibockiego i rodzin AK przy ŚZŻAK - Prezes Zarządu Maciej Downar Zapolski i wiceprezes ppor. mgr inż. Piotr Kosowicz. Grupę Kampinos reprezentował zaś rtm. AK. Witold Sielicki i wiceprezes Marcin Biegaś - szef zorganizowanej rekonstrukcji historycznej pokazanej po uroczystościach.

Uroczystość rozpoczęła się od Mszy Polowej celebrowanej przez JE ks. Bp. Józefa Zawitkowskiego, po niej miały miejsce przemówinia okolicznościowe, w tym prezydenckie. "Zawsze chętnie przyjeżdżam tu, bo myślę sobie, że nie ma lepszego miejsca, gdzie można by oddać hołd, gdzie można by się pomodlić za wszystkich żołnierzy polskich, którzy ginęli tam daleko i często dziś już nie mają opieki ich groby, bo po prostu Polski tam nie ma" - powiedział Prezydent Komorowski, który po przemówieniu otrzymał m.in. okolicznościowy egzemplarz książki " Ptaszek Wylądował".

Ponadto podkreślił, że dla niego szczególnym powodem do obecności w Budach Zosinych jest m.in. pamięć o żołnierzach wileńskiej Armii Krajowej, którzy - jak mówił - tu do Puszczy Kampinoskiej na czas Powstania Warszawskiego przybyli hen, daleko z dawnych Kresów Wschodnich Rzeczpospolitej.

Po przemówieniach miały miejsce: Apel Poległych, Salwa Honorowa, a także złożenie wieńców i kwiatów, w tym także przez członków Zgrupowania. Przez całyt czas trwania uroczystości, zebranym towarzyszył przybyły na koniach 27.p.uł. GRK, który budział nie małą sensację, zwłaszcza wśród miejscowych.

Następnie uroczystość przeniosła się poza cmentarz, na pobliskie pola, gdzie odbyła się rekonstrukcja epizodu batalistycznego - zestrzelenie niemieckiego samolotu rozpoznawczego przez oddział partyzancki zgrupowania AK Kampinos podczas bitwy pod Jaktorowem. Tuż po efektownym wybuchu samolotu, na gości czekała już przygotowana przez strażaków wojskowa grochówka.

Po poczęstunku, odbyło się pasowanie. Stopnie otrzymali: na stopień w organizacji GRH, mianowaliśmy, plut. Martę Domańską szefową ds. logistyki i organizacji ogólnej przy 3 szwadronie 27. Pułku Ulanów im. Króla Stefana Batorego. Druga osobą był "komendant" szef 3 szwadronu 27. Pułku Ulanów im. Króla Stefana Batorego z Żyrardowa kol. Dariusz Gożliński. Awansowany na stopień wachmistrza kawalerii. Obie osoby otrzymały również legitymacje do nadanego stopnia.

Bitwa pod Jaktorowem była ostatnim bohaterskim epizodem zgrupowania AK "Kampinos". Doszło do niej 29/30 września 1944 roku. W wyniku prawie całodniowej krwawej walki z licznymi oddziałami niemieckimi, partyzanci ponieśli klęskę, zadając jednak wrogowi znaczne straty. W wyniku bitwy Niemcy stracili kilkanaście pojazdów pancernych, jeden samolot i ponad 200 żołnierzy i z koalicji faszystowskiej. Straty powstańców to: 180 zabitych, w tym dowódca mjr "Okoń", oraz 120 rannych i ponad 200 osób wziętych do niewoli. Tylko nielicznym udało się przedostać w Góry Świętokrzyskie, a było ich ponad 200, w tym kawalerzyści i 120 ułanów ppor. "Nieczaja" Zdz. Nurkiewicza.

W miejscu bitwy znajduje się partyzancki cmentarz z mogiłami 132 żołnierzy oraz pomnik z drewnianym krzyżem. Co roku w ostatnią niedzielę września w tym miejscu odbywają się uroczystości rocznicowe.

fot. Damian Łukasiewicz